Prelekcja Mistrza – Profesor Piotr Żmigrodzki
Szanowni Państwo,
serdecznie zapraszamy na Prelekcję Mistrza, którą 9 grudnia o 11:30 wygłosi Profesor Piotr Żmigrodzki.
Temat wykładu: Bliskie i nieznane – słowniki języka polskiego w pierwszej połowie XX wieku.
Wykład będzie transmitowany na platformie blackboard:
https://eu.bbcollab.com/guest/f430d281bfed4f48bd3fb3e60171d358
——-
Okres pierwszej połowy XX wieku jest prawdziwą białą plamą historii polskiej leksykografii. W dużych kompendiach z dziedziny historii języka polskiego i polskiej leksykografii trudno znaleźć na temat większości słowników wtedy publikowanych jakiekolwiek bliższe informacje. Jest kilka przyczyn tego stanu rzeczy. Po pierwsze, dla językoznawców piszących w owym czasie były tu zjawiska zbyt świeże, aby mogły stać się przedmiotem refleksji, po drugie, większość tych słowników miała charakter popularny i komercyjny (wydawane były przez instytucje prywatne), dlatego też zdaniem uczonych na uwagę nie zasługiwały. Po trzecie, stosunki społeczno-polityczne po drugiej wojnie światowej doprowadziły do usunięcia tych słowników (oraz ich wydawców) z rynku i całkowicie zmieniły tok rozwoju polskiej leksykografii. Ten zamilczany rozdział historii polskiej leksykografii okazuje się jednak ciekawszy, niż można było przypuszczać. Stosunkowo bliski pod względem czasowym, bo przecież słowniki zwłaszcza okresu międzywojennego pewnie znajdują się jeszcze w wielu domowych bibliotekach; dużo ich też jest w sprzedaży antykwarycznej. Ówczesne słowniki są zbliżone także pod względem charakteru do tych, które ukazały się w Polsce w latach 90. XX wieku i na początku XXI wieku, gdy leksykografia popularna ponownie rozkwitła. Zapomniany, bo nieobecny w podręcznikach historii leksykografii i w pracach naukowych współczesnych językoznawców. Celem prelekcji będzie pokazanie najważniejszych zjawisk w leksykografii języka polskiego tego okresu, najpopularniejszych słowników, sylwetek ich autorów, wybranych zjawisk dotyczących ich życia rynkowego”, a także (niewielkiego, ale istniejącego) zasobu prac na temat tych słowników i możliwości oraz potrzeb badawczych.
Piotr Żmigrodzki
urodził się w 1966 roku w Częstochowie. Z wyksztalcenia polonista, językoznawca. Stopień doktora uzyskał w 1994 r., doktora habilitowanego – w 2001, profesora nauk humanistycznych – w 2009 r. W początkowym okresie pracy naukowej interesował się głównie składnią i semantyką języka polskiego, które badał w ramach metodologicznych generatywizmu i strukturalizmu, a także metodologią lingwistyki, opracowywał również popularne słowniki języka polskiego. Od początku XXI wieku zajmuje się przede wszystkim leksykografią i metaleksykografią. Od 2006 roku pracuje w Instytucie Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, w latach 2008–2016 był dyrektorem tej placówki. Od początku zatrudnienia w IJP PAN kieruje zespołem przygotowującym Wielki słownik języka polskiego PAN (dostępny bezpłatnie pod adresem http://wsjp.pl) obecnie pełni funkcję kierownika pracowni i redaktora naukowego tego słownika. W indywidualnej działalności badawczej skupia się aktualnie na historii polskiej leksykografii pierwszej połowy XX wieku.
Inne ważniejsze funkcje:
· redaktor naczelny czasopisma „Język Polski” (ISSN 0021-6941)
· wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego
· członek Komitetu Językoznawstwa Polskiego Polskiej Akademii Nauk
· członek Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiego Polskiej Akademii Nauk.
Ważniejsze publikacje książkowe:
Monografie naukowe:
· Zdania metaforyczne w języku polskim. Opis semantyczno-składniowy, Katowice 1995.
· Właściwości składniowe analitycznych konstrukcji werbo-nominalnych w języku polskim Katowice 2000.
· Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice 2003 (wyd. 2, 2005, wyd. 3, 2009).
· Słowo – słownik – rzeczywistość. Z problemów leksykografii i metaleksykografii, Kraków 2008.
· Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, (współredaktor naukowy i autor rozdziałów), Kraków 2018.
Słowniki:
· Mały słownik synonimów, Kraków – Warszawa 1997 (wyd. 2, 2006).
· Słownik ortograficzny z zasadami pisowni i interpunkcji, Kraków 1999 (wspólnie z Edwardem Polańskim).
· Mały słownik antonimów (wyrazów o znaczeniach przeciwstawnych), Kraków –Warszawa 2001 (wyd. 2, 2006).
· Leksykon ortograficzny. Warszawa 2001 (wspólnie z Edwardem Polańskim).
· Wielki słownik języka polskiego PAN (redaktor naukowy), Kraków 2007–2020, online: http://wsjp.pl.
Prelekcja mistrzowska Prof. dr hab. Aliny Nowickiej-Jeżowej
Uprzejmie zapraszamy na prelekcję mistrzowską Prof. dr hab. Aliny Nowickiej-Jeżowej z Uniwersytetu Warszawskiego, która 28 października o 11:30 na Wydziale Filologicznym UwB wygłosi wykład:
Szlakiem czarnoleskiego poety i wędrownych Muz.
Prelekcja będzie ogólnodostępna i transmitowana na platformie blackboard:
https://eu.bbcollab.com/guest/6291f8cfb0df4fb39cfbcac5de05ea3b
Prelekcja mistrzowska Prof. dr hab. Włodzimierza Szturca
Uprzejmie zapraszamy na prelekcję mistrzowską Prof. dr hab. Włodzimierza Szturca z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie, który 21 października o 11:30 na Wydziale Filologicznym UwB wygłosi wykład:
Fonosfera tekstów Stanisława Wyspiańskiego.
Brzmienie jako źródło istnienia.
Prelekcja będzie ogólnodostępna i transmitowana na platformie blackboard: https://eu.bbcollab.com/guest/ac1c6c38a3204771936f13a46bcd78f6
Osoby chętne mogą wysłuchać wykładu w auli Wydziału Filologicznego przy bezwzględnym zachowaniu środków bezpieczeństwa: dystans oraz maseczki.
Prelekcja mistrza: prof. dr. hab. Maciej Urbanowski
Zapraszamy Państwa na Prelekcję mistrzowską prof. dr. hab. Macieja Urbanowskiego zatytułowaną
Od Żeromskiego do Helaka – doświadczenie wojny polsko-bolszewickiej w literaturze polskiej
Spotkanie odbędzie się 25 maja 2012, godz. 11.30-13.00, za pośrednictwem platformy BlackboradCollaborate.
Link do spotkania: https://eu.bbcollab.com/collab/ui/session/guest/2075346178b340468253dd51f6b9f66a
Maciej Urbanowski – historyk literatury polskiej, krytyk literacki, edytor, profesor nauk humanistycznych, pracuje w Katedrze Krytyki Współczesnej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, którą kierował w 2008-2020. Opublikował książki:
· Nacjonalistyczna krytyka literacka. Próba opisu i rekonstrukcji nurtu w II RP (1997)
· Oczyszczenie. Szkice o literaturze polskiej XX wieku (2002; wyróżnienie w konkursie o Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza 2003)
· Człowiek z głębszego podziemia. Życie i twórczość Jana Emila Skiwskiego (2003)
· Dezerterzy i żołnierze. Szkice o literaturze polskiej 1991-2006 (2007), (Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego 2008)
· Prawą stroną literatury polskiej. Szkice i portrety (2007, 2 wyd. poszerzone 2015)
· Szczęście pod wulkanem. O Andrzeju Bobkowskim (2013)
· Od Brzozowskiego do Herberta. Studia o ideach literatury polskiej XX wieku (2013)
· Romans z Polską. O literaturze współczesnej (2014)
· Brzozowski. Nowoczesność (2017)
· Paralele, korespondencje, dedykacje w literaturze polskiej XX i XXI wieku (2020).
· Rok 1920 w literaturze polskiej. Zarys monograficzny (2020).
Przygotował do druku antologie Europejskie wizje polskich pisarzy w XX wieku (2011) oraz Jest Bóg, żyje prawda. Inna twarz Stanisława Brzozowskiego (2012), wybory pism m.in. K. Wyki, St. Piaseckiego, J. E. Skiwskiego, F. Goetla, S. Pieńkowskiego, J. Brauna, A. Trzebińskiego, K. L. Konińskiego, J. Andrzejewskiego, zbiór korespondencji A. Bobkowskiego do J. Turowicza (2013), Listy 1946-1962 J. Giedroycia i Cz. Straszewicza (2018), a także krytyczne wydania powieści S. Brzozowskiego, F. Czarnyszewicza i M. K. Pawlikowskiego oraz prozy Cz. Straszewicza. Współredaguje wraz z B. Gautier serię „Francuski łącznik”, w której ukazały się tomy zbiorowe o K. Pruszyńskim i Z. Herbercie. Publikował m.in. w „Arce”, „Dekadzie Literackiej”, „Dzienniku”, „Europie”, „Frondzie”, „Naszym Dzienniku”, „Pamiętniku Literackim”, „Rzeczpospolitej”, „Ruchu Literackim”, „Tekstach Drugich”, „Wprost”, „Zeszytach Karmelitańskich”, „44/Czterdzieści i Cztery”. Od 2017 jest przewodniczącym jury Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza. W 2017–2018 wszedł w skład jury Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus”. Został przewodniczącym jury Nagrody Literackiej im. Marka Nowakowskiego. Od 2018 jest członkiem Rady Programowej Instytutu Książki.
Prelekcja mistrza: Piotr Tomaszuk, 11 maja
W imieniu organizatora Prelekcji Mistrzowskich dra hab. Krysztofa Korotkicha serdecznie zapraszamy na prelekcję pt. „Mój Mickiewicz”, którą wygłosi wybitny reżyser, twórca i dyrektor Teatru Wierszalin – Piotr Tomaszuk.
Prelekcja odbędzie się 11 maja 2021 o godz. 17.00 na platformie zoom.
Link do wydarzenia w pliku PDF.
O Prelegencie:
Piotr Tomaszuk – absolwent Wydziału Wiedzy o Teatrze Akademii Teatralnej w Warszawie oraz Reżyserii Teatru Lalek na zamiejscowym Wydziale Sztuki Lalkarskiej AT w Białymstoku, wielokrotnie nagradzany za swoje spektakle.
Początkowo reżyserował spektakle dla teatrów państwowych („Turlajgroszek” na podstawie własnego scenariusza, w Teatrze Lalek i Aktora Miniatura w Gdańsku w 1990). Później założył, wraz z Tadeuszem Słobodziankiem, Towarzystwo Teatralne Wierszalin, które wybrało sobie za siedzibę Supraśl.
W latach 2000–2003 Piotr Tomaszuk był dyrektorem Teatru Banialuka w Bielsku-Białej, współpracował także z toruńskim Bajem Pomorskim, gdzie wystawił „Cyrk Dekameron” na podstawie Boccaccia.
Prelekcja mistrzowska prof. dr. hab. Marka Wilczyńskiego
Mamy przyjemność zaprosić Państwa na kolejny wykład z cyklu „Prelekcje Mistrzów”, który odbędzie się we wtorek (16 marca) o godzinie 11.30.
Prelekcję zatytułowaną:
ROMANTYZM POLSKI I AMERYKAŃSKI W PERSPEKTYWIE PORÓWNAWCZEJ
wygłosi prof. dr hab. Marek Wilczyński (UW).
Wykład odbędzie się w formule online na platformie Blackboard Collaborate. Dołączyć do spotkania można
za pośrednictwem linku: https://eu.bbcollab.com/guest/1d71c5b33f464dd49acfe9b6fde129f5
Prelekcja odwołana (Bliskie i nieznane – słowniki języka polskiego w pierwszej połowie XX wieku)
Z przykrością musimy poinformować, iż Prof. P. Żmigrodzki z powodu napiętej sytuacji epidemiologicznej w kraju odwołuje swój wykład. O nowym terminie prelekcji poinformujemy natychmiast, gdy zostanie on ustalony.
„Poezja i przekład: kwestia lojalności”
To temat najbliższej prelekcji mistrza, którym będzie Jarosław Mikołajewski z Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.
Jarosław Mikołajewski jest poetą, tłumaczem, reportażystą, autorem książek dla dzieci.
Ostatnio wydał zbiór wierszy „Głupie łzy” (WL 2019) i esej (reportaż?) „Cień w cień – za cieniem Zuzanny Ginczanki” (Dowody na istnienie 2019).
Podczas spotkania Jarosław Mikołajewski będzie rozważał kwestię lojalności – kategorii wiążącej dla jego pracy poety, reportażysty i tłumacza. Lojalności jako rezygnacji z bezwzględnego „ja” na rzecz tematu (jest nim zawsze życie i miłość), bohatera, autora oryginału. Mikołajewski jest opętany obowiązkiem stronniczości – bycia po stronie ludzi, rzeczy, problemów, którymi się zajmuje.
Lekcja nie będzie mistrzowska, bo prelegent nie czuje się mistrzem. Nie będzie też lekcją, bo nie wierzy, że jest w mocy kogoś czegokolwiek nauczyć. To raczej rozmowa, a raczej wstęp do niej, lub zaproszenie – wstydliwe wyznanie przeczucia konstytuujących go rzeczy.Zapraszamy na Wydział Filologiczny 24 lutego o 11.30.
PRELEKCJE MISTRZOWSKIE – Poezja jako tekst kultury (casus Leśmiana)
Zapraszamy serdecznie na spotkanie z wybitnym uczonym z Polskiej Akademii Nauk,
Prof. Włodzimierzem Boleckim, który
14 listopada o 11:30 wygłosi wykład:
Poezja jako tekst kultury (casus Leśmiana).
Po prelekcji zaplanowano spotkanie z Profesorem, w trakcie którego będzie można zadać pytania niekoniecznie związane bezpośrednio z tematem wykładu.
Wydział Filologiczny UwB, Pl. NZS 1, s. 94, wstęp wolny
Profesor Włodzimierz Bolecki
Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie. W 1976 ukończył studia w zakresie filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, tytuł magistra uzyskał na podstawie pracy pt. Historia i biografia. „Opowieści biograficzne” Wacława Berenta. W latach 1976–1979 doktorant w Stacjonarnym Studium Doktoranckim w Instytucie Badań Literackich PAN. W 1980 obronił pracę doktorską Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym. W 1991 uzyskał w IBL PAN stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy Pre-teksty i teksty. Z zagadnień związków międzytekstowych w literaturze polskiej XX w. 21 listopada 1996 uzyskał tytuł naukowy profesora.
Zawodowo od 1979 związany z Instytutem Badań Literackich PAN. Od 1991 jest kierownikiem Pracowni Poetyki Historycznej. Od 1996 jest profesorem IBL PAN. Zasiada w redakcji wydawanego przez IBL dwumiesięcznika „Teksty Drugie”. Od 1995 do 2004 był również profesorem nadzwyczajnym i zwyczajnym na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego w Katedrze Literatury Romantyzmu i Współczesnej. Od 2005 jest także pracownikiem naukowym w Zakładzie Teorii Literatury i Poetyki Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
Gościnnie wykładał w wielu uczelniach zagranicznych w Czechach, Danii, Francji, Holandii, Kanadzie, Słowenii, Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii, Szwecji, na Węgrzech i w Wielkiej Brytanii. W latach 2000–2001 pracował jako profesor-gość w Instytucie Slawistyki Uniwersytetu w Uppsali.
Zajmuje się teorią i historią literatury XX wieku, m.in. twórczością takich autorów jak Wacław Berent, Witold Gombrowicz, Gustaw Herling-Grudziński, Józef Mackiewicz, Czesław Miłosz, Bruno Schulz, Aleksander Wat czy Stanisław Ignacy Witkiewicz.
Zasiada m.in. w Radzie Naukowej IBL PAN oraz Komitecie Nauk o Literaturze PAN. Należy do PEN Clubu, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Od 1 września 2004 do 31 października 2006 był członkiem Rady Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, zaś od 1 listopada 2006 jest jej wiceprezesem.
Został członkiem jury Nagrody Literackiej im. Marka Nowakowskiego.
Autor wielu książek, opracowań, artykułów i wywiadów, redaktor wydawnictw zbiorowych. Teksty jego autorstwa ukazywały się w krajowych i zagranicznych czasopismach naukowych, kulturalnych, społeczno-politycznych, jak i prasie codziennej. Jego najważniejsze książki to m.in.:
- Historia i biografia. Opowieści biograficzne Wacława Berenta, Wrocław 1978;
- Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1982, SERIA: Z Dziejów Form Artystycznych w Literaturze Polskiej, pod. redakcją J. Sławińskiego, vol.60.
- Widziałem wolność w Warszawie. Szkice 1982-1987, Warszawa 1984, II wyd. 1989 (pod pseud. Jerzy Malewski);
- Ciemny Staw. Trzy szkice do portretu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Warszawa 1991;
- Pre-teksty i teksty. Z zagadnień związków międzytekstowych w literaturze polskiej XX wieku, Warszawa 1991;
- Ptasznik z Wilna (o Józefie Mackiewiczu), Kraków 1991 (pod pseud. Jerzy Malewski);
- Wyrok na Józefa Mackiewicza, Londyn 1991 (pod pseud. Jerzy Malewski);
- Prawdy niemiłe. Eseje, Warszawa 1993;
- Inny Świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Warszawa 1994;
- Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym: Witkacy, Gombrowicz, Schulz i inni. Studium z poetyki historycznej, Kraków 1996;
- Rozmowy w Dragonei (z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim), Warszawa 1997 – nominacja do Nagrody Literackiej Nike 1998,
- Polowanie na postmodernistów w Polsce, Kraków 1999;
- Rozmowy w Neapolu (z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim), Warszawa 2000;
- Ciemna Miłość. Szkice o twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Kraków 2005;
- Inna krytyka, Kraków 2006,
- Ptasznik z Wilna. O Józefie Mackiewiczu (Zarys monograficzny), Kraków 2007, 2013,
- Modalności modernizmu. Studia, analizy, interpretacje, Warszawa 2013.
- Wenus z Drohobycza: (o Brunonie Schulzu), Gdańsk 2017;
- Chack (Gracze. Opowieść o szulerach) [powieść], Kraków 2018;
Jest także autorem i współautorem scenariuszy filmów dokumentalnych poświęconych m.in. Józefowi Mackiewiczowi (Jedynie prawda jest ciekawa, 1996, reż. Robert Kaczmarek), Czesławowi Miłoszowi (Czesława Miłosza historia literatury polskiej XX wieku, 1999, reż. Ewa Pytka-Chylarecka) i paryskiej „Kulturze” (Tratwa kultury, 1996, wspólnie z Piotrem Wojciechowskim, reż. Adam Kuczyński). Napisał również scenariusz do filmu fabularnego pt. Ostatni dzwonek (1989) w reżyserii Magdaleny Łazarkiewicz.
PRELEKCJE MISTRZOWSKIE – MOJE POTYCZKI Z GOMBROWICZEM
Na spotkanie z Antonim Liberą zapraszać nie trzeba. To okazja wyjątkowa!
Na Wydziale Filologicznym Mistrza będziemy gościli 10 grudnia o 13.15.
Antoni Libera (ur. 1949), pisarz, tłumacz, reżyser, znawca twórczości Samuela Becketta. Ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim, doktoryzował się w Polskiej Akademii Nauk. Przełożył i wydał wszystkie dzieła dramatyczne Becketta, część jego utworów prozą oraz eseje i wiersze. Sztukami Becketta zajmuje się również jako reżyser, wystawiając je w Polsce i za granicą. Dotychczas zrealizował blisko trzydzieści spektakli. W jego inscenizacjach występowało wielu wybitnych aktorów m.in.: Maja Komorowska, Tadeusz Łomnicki, Zbigniew Zapasiewicz, Adam Ferency, Zbigniew Zamachowski, Andrzej Seweryn, a z brytyjskich: Barry McGovern i David Warrilow.
Tłumaczył również tragedie Sofoklesa (m.in. „Antygonę” i „Króla Edypa”), dokonał nowego przekładu „Makbeta” Szekspira i „Fedry” Racine’a oraz kanonu poezji Friedricha Hölderlina i wierszy Konstandinosa Kawafisa. Przekłada też libretta operowe (m.in. „Śmierć w Wenecji” Benjamina Brittena, „Czarną maskę” i „Króla Ubu” Krzysztofa Pendereckiego oraz „Music Programme” Roxany Panufnik).
W 1990, na zamówienie londyńskiego Royal Court Theatre, napisał jednoaktówkę Eastern Promises, która została na tej scenie wystawiona i opublikowana w tomie „The May Days Dialogues” (Methuen, 1990), a w kraju w „Dialogu” (tytuł wersji pol. „Czy Europa musi zginąć?”).
W 1998 jego pierwsza powieść, „Madame”, wygrała konkurs ogłoszony przez Wydawnictwo Znak, po czym stała się jednym z większych bestsellerów ostatniej dekady. W ciągu 12 lat przekroczyła łączny nakład 100 tysięcy egzemplarzy i przełożona została na 20 języków. W 1999 była nominowana do nagrody Nike i wyróżniona została Nagrodą im. Anrzeja Kijowskiego, a w 2002 znalazła się w finale (7 książek spośród 123) irlandzkiej IMPAC Dublin Literary Award.
W 2009 wydał prozę autobiograficzną pt. „Godot i jego cień”. Książka ta znalazła się w finale Nagrody Angelusa oraz została nominowana do szwajcarskiej nagrody im. Jana Michalskiego.
W latach 1988-1993 współredagował czasopismo „Puls”, a w latach 1996-2001 był kierownikiem literackim w Teatrze Dramatycznym w Warszawie.
Jest członkiem PEN Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz amerykańskiego Samuel Beckett Society.
Nagrody
1989 – Nagroda Specjalna Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich oraz Nagroda
Funduszu Literatury przy Ministerstwie Kultury i Sztuki za przekład
dzieł dramatycznych Becketta
1998 – I nagroda za książkę „Madame” w konkursie na powieść
ogłoszonym przez wydawnictwo Znak
1999 – Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego za powieść „Madame”
2002 – Nominacja powieści „Madame” do Międzynarodowej
Nagrody Literackiej IMPAC (IMPAC Dublin Literary Award)
2005 – Nagroda Duszpasterstwa Środowisk Twórczych
Archidiecezji Poznańskiej (Pierścień Betlejemski)
za całokształt twórczości literackiej i teatralnej
2005 – Nagroda „Literatury na świecie” za przekład powieści
„Molloy i cztery nowele” Becketta
2010 – Nominacja (final) do Nagrody Angelus za książkę „Godot i jego cień”
2011 – Nominacja do Nagrody im. Jana Michalskiego za książkę „Godot i jego cień”