Aktualności

Kierowany przez prof. Jolantę Sztachelską projekt zatytułowany „Pisma Henryka Sienkiewicza. Edycja krytyczna pierwsza. Z okazji 100 Rocznicy Odzyskania Niepodległości” został zakwalifikowany do finansowania w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, w module Dziedzictwo narodowe.

Zasadniczy cel, jaki stawia sobie badaczka, to publikacja wszystkich udokumentowanych co do autorstwa utworów Henryka Sienkiewicza, składających się na jego imponujący dorobek twórczy w opracowaniu krytycznym. Edycji poddana zostanie nowelistyka, powieści, podróżopisarstwo, publicystyka społeczna i literacka, pisma polityczne, wywiady, ankiety i inne utwory – poza korespondencją prywatną pisarza, która została opracowana i opublikowana.

– Chcielibyśmy przywrócić dziełu Sienkiewicza stosowną mu pozycję w kulturze współczesnej. Pierwszemu polskiemu laureatowi Nagrody Nobla należy się uwaga i zainteresowanie głębsze niż to, którym obdarza się go obecnie. W naszej ocenie edycja krytyczna może wpłynąć na zmianę wizerunku autora Trylogii. Może być szansą, byśmy w przemienionej w mit, anachronicznej postaci z przeszłości, zobaczyli wreszcie Sienkiewicza na miarę XXI wieku – człowieka zainteresowanego modernizującym się światem, wsłuchanego w swój czas, mającego własny, nieraz bardzo krytyczny stosunek do wielu przejawów życia politycznego i społecznego, nade wszystko zaś – zatroskanego przedłużającą się niewolą, projektującego przyszłość wolnej Polski. Taki właśnie jest Sienkiewicz w świetle swoich utworów – wielki, a nieznany, nigdy niedoczytany do końca. Z powodów prozaicznych: wygodniejszej, bezkrytycznej recepcji popularnej, w której pomija się niewygodne, niepasujące do wytworzonych mitów wątki oraz – i chcę mocno podkreślić – braku źródeł, co wydaje się kardynalnym zaniedbaniem – wyjaśnia prof. Jolanta Sztachelska.

Oprócz dr Karoliny Szymborskiej z UwB, która będzie sekretarzem projektu, prof. Sztachelska do współpracy zaprosiła kilkunastu badaczy z całej Polski – wybitnych znawców literatury XIX w., sienkiewiczologów, ale także młodych adeptów nauki. Jak mówi filolożka, dzięki temu uda się wykształcić grupę edytorów młodszego i średniego pokolenia. Zawłaszcza, że – jak przewiduje – krytyczna edycja dzieł Sienkiewicza nie będzie łatwa. Dla przykładu, problemem mogą być mankamenty dostępnych źródeł (np. niepełnych lub niesprawdzonych), mnogość wersji i wydań poszczególnych utworów, czy rozproszenie druków (tak jest w przypadku pism politycznych).

Badaczka przewiduje, że realizacja całego zamierzenia zajmie kilkanaście lat. I etap, na który przyznane zostało finansowanie, potrwa 60 miesięcy. W tym czasie uda się opracować i opublikować co najmniej 10 tomów dzieł Henryka Sienkiewicza, dwa dalsze zostaną przygotowane do druku. Zostanie też opracowana koncepcja cyfrowej publikacji wybranych utworów Henryka Sienkiewicza oraz portalu prezentującego warsztat pisarza – jednak ich realizacja stanie się możliwa, jeśli projekt będzie kontynuowany w kolejnych etapach.

Zamysł zespołu projektowego jest taki, by finalnie opublikować 36 tomów oryginalnych dzieł Henryka Sienkiewicza w nowoczesnym opracowaniu edytorskim, z komentarzem i przypisami, historią tekstu, odmianami tekstowymi, itd. Dodatkowo, w formie suplementu, powstałyby 4 tomy tłumaczeń tych utworów, które mają zasadnicze znaczenie dla recepcji światowej polskiego Noblisty (np. „Ogniem i mieczem", „Quo vadis").

Finansowanie przyznane na I etap prac wynosi 1 657 714 zł.