14 listopada 2022 r. w wieku 82 lat zmarł prof. dr hab. Jan Czykwin – wybitny literaturoznawca, białoruski poeta, historyk sztuki, tłumacz, ceniony wykładowca, człowiek o wysokiej kulturze osobistej.
Jan Czykwin pisał wiersze od wczesnych lat, debiutował w 1957 roku, w białoruskim tygodniku „Niwa". Studia wyższe ukończył w 1964 roku na Uniwersytecie Warszawskim, na kierunku rusycystyka. Od 1969 r. wykładał na filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, w latach 1985–1988 był kierownikiem Zakładu Filologii Rosyjskiej. W międzyczasie był przez kila lat pracownikiem Uniwersytetu Warszawskiego, a w 1997 roku powrócił do Białegostoku. W latach 1998–2011 kierownik Katedry Rosyjskiej Literatury Dawnej, funkcjonującej w obrębie Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej, Uniwersytetu w Białymstoku, w latach 2002–2008 przez dwie kadencje dyrektor Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej.
Członek ważnych gremiów literaturoznawczych o zasięgu ogólnopolskim, by wymienić tylko Związek Literatów Polskich. Od 1956 r. członek Białoruskiego Stowarzyszenia Literackiego „Białowieża”. Od 1989 roku aż do śmierci sprawował funkcję prezesa tej organizacji literackiej. W trakcie jego kierownictwa stowarzyszenie rozwinęło swoją działalność: powstała możliwość wydawania książek pod gryfem „Biblioteczki BSL Białowieża”, zwiększyła się liczba jego członków, regularnie odbywały się seminaria twórcze, konferencje. Od 1998 r. Jan Czykwin był również redaktorem czasopisma literacko-artystycznego „Termapiły". W środowisku mniejszości białoruskiej profesor Jan Czykwin był szanowany i znany, wierny rodzimej mowie, tradycji przodków, jednocześnie szanujący kulturę innych.
O samym Panu Profesorze zawsze mówiło się, iż jest nie tylko świetnym organizatorem, ale i wybitnym naukowcem. Znany jest jako autor nowatorskiej analizy literackiej poezji Afanasija Feta (АфанасiйФет: Гiсторыка–лiтаратурнаедаследаванне, Białystok 1984).
Jan Czykwin pozostawił po sobie bogaty dorobek literacki. Jest on autorem kilkunastu tomików poezji w języku białoruskim, m. in.: „Idu” (1969), „Świataja studnia” (1970), „Niespakoj” (1977), „Na progu świata” (1983), „Splot słoneczny” (1988), „Świetły mih” (1989), „Kruhawaja czara” (1992), „Świet pierwszy i aposzni” (1997). Pisał również wiersze po polsku. Przekładał poezję polską na język białoruski, m.in.: utwory Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej, Tadeusza Różewicza, Stanisława Barańczaka, Stanisława Grochowiaka, Bolesława Leśmiana i innych, oraz białoruską na język polski, m. in.: Alesia Razanawa, Jerzego Marczuka i innych.
W 2008 został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2015 roku otrzymał nagrodę Burmistrza Miasta Bielsk Podlaski za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury.
Profesor był jedną z najbardziej znanych osobowości rusycystyki, białorutenistyki, podziwianym powszechnie. Pan Profesor Jan Czykwin w naszej pamięci pozostanie na zawsze jako Człowiek wielkiej profesorskiej klasy, emanujący wysoką kulturą osobistą, wewnętrzną siłą, jako autorytet naukowy i moralny. Przede wszystkim zaś jako Mistrz, który zawsze służył pomocą i wiedzą, fascynował swoją erudycją, oczytaniem i badawczą rzetelnością. To był wielki zaszczyt być Jego studentką, magistrantką, doktorantką, współpracownicą.
Anna Sakowicz
W ramach naszego serwisu www stosujemy pliki cookies zapisywane na urządzeniu użytkownika w celu dostosowania zachowania serwisu do indywidualnych preferencji użytkownika oraz w celach statystycznych. Użytkownik ma możliwość samodzielnej zmiany ustawień dotyczących cookies w swojej przeglądarce internetowej. Więcej informacji można znaleźć w Polityce Prywatności Uniwersytetu w Białymstoku. Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na używanie plików cookies, zgodnie z ustawieniami przeglądarki.
