Aktualności

ZMARŁ DR RYSZARD CHODŹKO,

wykładowca akademicki, pisarz, badacz literatury współczesnej, nasz wieloletni śp. Kolega.

     Był jednym z najbardziej oryginalnych nauczycieli akademickich białostockiej polonistyki.

     Urodził się w 1950 roku w Ełku. Ma to znaczenie, bowiem jeden z ostatnich Jego tekstów, artykuł opublikowany w 2014 roku, poświęcony był ełczaninowi, pisarzowi niemieckiemu: Siegfriedowi Lenzowi. Filologię polską ukończył na Uniwersytecie Warszawskim. W 1980 roku, a miał wówczas trzydzieści lat, ukazał się drukiem jego doktorat: Pejzaże świadomości. Powieściopisarstwo Kazimierza Truchanowskiego. W związku z tą monografią uhonorowano Go podczas inauguracji roku akademickiego Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku około 1982 roku. Pracował w Zakładzie Literatury Międzywojennej i Współczesnej. Współpracował z takimi badaczami, jak prof. Krystyna Jakowska czy prof. Zbigniew Jarosiński. Razem z prof. Ewą Paczoską przygotował do druku monografię zbiorową Doświadczenie prowincji w literaturze polskiej (1993), jedną z pierwszych literaturoznawczych publikacji białostockiej polonistyki, określającą nasze, także moje, miejsce wobec nadciągającego nowego nurtu regionalizmu. Pisywał o Czesławie Dziekanowskim, o Tomasie Tranströmerze (zanim nagrodzono go literackim Noblem), o Gombrowiczu, Miłoszu i Konwickim, którego znał, z którym rozmawiał, zapewne także w Domu Pracy Twórczej w Oborach, gdzie często bywał i pisał. Cenił twórczość Edwarda Redlińskiego i Wiesława Kazaneckiego. Lata 90. przyniosły najważniejsze literaturoznawcze publikacje Ryszarda Chodźki. W 1992 roku najpierw opublikowano przygotowany we współpracy z Elżbietą Kozłowską-Świątkowską, specjalistyczny podręcznik z literatury współczesnej dla maturzystów Wyobraźnia wyzwolona. Rzeczywistość osoby i nierzeczywistość doktryny. W tym samym roku ukazały się Strefy konfesji i kreacji. Studia o polskiej prozie współczesnej. W 1993 dopełnił tę monografię tomem zatytułowanym Konfesja podmiotowa w polskiej prozie kreacyjnej. W Warszawie, w roku następnym światło dzienne ujrzała Zabalsamowana Dolina zawierająca Studia o polskiej prozie kreacyjnej pogranicza kultur. Temat spersonalizowanej konfesji i kreacji powracał w tekstach Ryszarda Chodźki tak samo często jak wątek pogranicznej prowincji. Dotyczy to nie tylko wypowiedzi literaturoznawczych, ale także literackich. Najważniejsze z nich to tomy prozy: Pokrzyk (PIW 1987) i Anioły (Iskry 1990). Popularność zdobyły też opowiadania z tomu Gadające głowy (1991) oraz sonata kresowa Bóg Wschodzącego Słońca (2000).

      Bodaj ostatni z Nim wywiad z 2018 roku znajdziemy w tomie Białostockie środowisko filologiczne 1868 – 2018 (Białystok 2018).

        Zapamiętałem śp. Ryszarda czytającego własne wiersze na pogrzebie swojej Mamy. Nie zapomnę jego niekonwencjonalności, wyjątkowości, a może po prostu kompetencji.

       Będziemy o nim pamiętać. I nie wydaje się, byśmy w tym pamiętaniu pozostali sami.

                                                                            Prof. Dariusz Kulesza

                                                                           Dyrektor Kolegium Literaturoznawstwa

        Białystok, 6 lutego 2023 r.