Naukowa edycja krytyczna Pism rozproszonych Tadeusza Micińskiego w czterech tomach: eseje, liryka, publicystyka

KIEROWNIK: dr Marcin Bajko
ZESPÓŁ: dr Marcin Bajko (UwB), prof. dr hab. Jarosław Ławski (UwB), prof. dr hab. Wojciech Gutowski (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy), dr hab. prof. UJ Urszula M. Pilch (Uniwersytet Jagielloński), dr hab., prof. UwB Anna Wydrycka
ŹRÓDŁO FINANSOWANIA: Narodowy Program Rozwoju Humanistyki (moduł „Dziedzictwo narodowe”)
OKRES REALIZACJI: 2015–2020
NUMER PROJEKTU: 1aH 15 0322 83
BUDŻET: 539 160 zł

OPIS
Tadeusz Miciński jest jedynym klasykiem literatury Młodej Polski, którego dzieła nie zostały zebrane i opublikowane w zwartej formie. Pisarz, zaliczany do najświetniejszych liryków i powieściopisarzy epoki, interpretowany jest w podręcznikach oraz pracach badawczych na podstawie tekstów znanych. Tymczasem ogromna część jego dorobku poetyckiego i eseistycznego pozostaje rozproszona, nie jest znana kompletna lista jego utworów poetyckich i prozatorskich. Zawiniły tu nie tylko długoletnie zaniedbania edytorskie, lecz także to, że autor Nietoty w ostatnich latach życia, pisał i publikował w ogarniętej rewolucją Rosji, gdzie zginął tragicznie w 1918 roku. Miciński z pewnością zasługuje na uwagę jako publicysta i działacz społeczny, a nie jedynie autor W mroku gwiazd, dramaturg czy powieściopisarz. Wydanie – do niedawna skazanych na zapomnienie – tekstów lirycznych, eseistycznych i publicystycznych odsłoni nową twarz tego czołowego pisarza epoki Młodej Polski.

Najważniejszym celem projektu było dopełnienie wiedzy o przemianach najważniejszych twórców epoki Młodej Polski: przed i po 1905 oraz 1914 roku. Rezultaty projektu są również ważnym punktem wyjścia do stworzenia pierwszej całościowej biografii pisarza, ale ponadto uzupełniają wiedzę na temat kolonii polskiej w Moskwie w latach 1915–1918 oraz stosunków polsko-rosyjskich w czasie I wojny światowej. W ramach prac projektowych skompletowano pisma publicystyczne Micińskiego (w tym celu zrealizowano zakrojone na szeroką skalę kwerendy biblioteczne, głównie w Moskwie, Mińsku, Wilnie oraz Kijowie), opracowano odnalezione teksty z uwzględnieniem i odnotowaniem zmian wprowadzanych w danym artykule lub szkicu pisarza (przy umiarkowanym uwspółcześnieniu języka, z zachowaniem różnego rodzaju niuansów młodopolskiej maniery stylistycznej), sporządzono przypisy do poszczególnych tekstów, wyjaśniające nie tylko trudne bądź obce słownictwo czy mało znane, zapomniane dziś nazwiska, lecz także kontekst; dokonano również interpretacji poszczególnych utworów, osadzając je w kontekście twórczości literackiej epoki.

Wymiernym rezultatem projektu są cztery tomy Pism rozproszonych Tadeusza Micińskiego, opublikowane między 2017 a 2020 rokiem, monografia zbiorowa zawierająca studia na temat twórczości Tadeusza Micińskiego oraz strona internetowa, docelowo mającą zawierać pełną bibliografię Pism rozproszonych. Specjalnym walorem edycji Pism rozproszonych jest to, iż uruchamia ona szeroki kontekst komparatystyczny: Miciński tworzył poza Polską, w środowisku, gdzie oddziaływali na niego moderniści rosyjscy, pisarze białoruscy, kultura ukraińska i litewska oraz kultury innych nacji włączonych w wielki proces rewolucji. Do szczegółowej analizy utworów pisarza wykorzystano takie podejścia badawcze, jak: imagologia, studia postkolonialne, studia nad obrazem mężczyzny i kobiety w literaturze.

PUBLIKACJE

• T. Miciński, Pisma rozproszone, red. nauk. M. Bajko i J. Ławski, tom I: Eseje i publicystyka 1896–1908, wstęp, oprac. tekstów i przypisy M. Bajko i W. Gutowski, Białystok 2017, 576 ss.
• T. Miciński, Pisma rozproszone, red. nauk. M. Bajko i J. Ławski, tom II: Eseje i publicystyka 1909–1914, wstęp, oprac. tekstów i przypisy W. Gutowski i U.M. Pilch, Białystok 2018, 846 ss.
• T. Miciński, Pisma rozproszone, red. nauk. M. Bajko i J. Ławski, tom III: Eseje i publicystyka 1914–1918, wstęp M. Bajko i J. Ławski, oprac. tekstów i przypisy M. Bajko, A. Wydrycka, Ł. Zabielski, Białystok 2019, 887 ss.
• [w druku:] T. Miciński, Pisma rozproszone, red. nauk. M. Bajko i J. Ławski, tom IV: Poezje rozproszone 1896–1918, wstęp J. Ławski, U.M. Pilch, oprac. tekstów i przypisy M. Bajko, U.M. Pilch, K. Pilichiewicz, P. Wojciechowski, A. Wydrycka, Białystok.
• Proza Tadeusza Micińskiego. Studia, wstęp J. Ławski, red. Nauk. M. Bajko, W. Gutowski, J. Ławski, Białystok 2017, 596 ss.

Strona internetowa, na której do końca 2021 roku znajdą się wszystkie wydane tomy w plikach PDF oraz pełna bibliografia pierwodruków tekstów, które znalazły się w czterotomowej edycji Pism rozproszonych Tadeusza Micińskiego, będzie wkrótce dostępna dla czytelników:

Recenzentami opublikowanych w ramach projektu pism Micińskiego byli (nazwiska podane są w porządku chronologicznym):

prof. dr hab. Tadeusz Linkner (Uniwersytet Gdański), dr hab. prof. UMK Hanna Ratuszna (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), prof. dr hab. Krzysztof Stępnik (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), dr hab. Marek Kurkiewicz, prof. UKW (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy), dr hab. Sławomir Sobieraj, prof. UPH (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach), dr hab., prof. UMCS Elżbieta Flis-Czerniak (UMCS), prof. dr hab. Anna Czabanowska-Wróbel (Uniwersytet Jagielloński), dr hab.- prof. UAM Małgorzata Okulicz-Kozaryn (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu)