Sprache als Forschungs- und Lehrgegenstand

KIEROWNIK: dr hab. Magdalena Thien
ŹRÓDŁO FINANSOWANIA: Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD)
OKRES REALIZACJI: VII–VIII 2019

OPIS
Projekt, w którego ramach przebywałam na stażu naukowym w Instytucie Języka Niemieckiego w Mannheim (od 2019 roku Leibniz-Institut für Deutsche Sprache), sytuuje się na przecięciu językoznawstwa germanistycznego z glottodydaktyką, a dokładniej dydaktyką języka niemieckiego jako obcego w kształceniu akademickim. Kluczowym dla moich badań jest stwierdzenie, iż wiele współczesnych dyscyplin humanistycznych (w tym także glottodydaktykę i językoznawstwo) charakteryzuje interdyscyplinarność, która wynika z wielowymiarowości licznych przedmiotów poznania (np. języka, tekstu, kultury, umysłu), a w konsekwencji z przyjmowania przez specjalistów różnych perspektyw badawczych w realizowaniu nowych celów poznawczych. Cele te osiągane są na drodze poszerzania badź przeformułowania pytań badawczych oraz zachodzenia tych pytań na pola uprawiane przez przedstawicieli innych dziedzin, co skutkuje niejednokrotnie pojawieniem się nowych dyscyplin i subdyscyplin oraz dyscyplin pogranicza. Sytuacja, kiedy danym aspektem interesuje się kilka dziedzin, jest niejako zjawiskiem nagminnym w humanistyce. I tak, chociaż pytanie o naturę i właściwości języka kierujemy zasadniczo do językoznawstwa, to również dla glottodydaktyki język jest w pewnych zakresach poznawczych ważnym i interesującym obiektem poznania. Glottodydaktyka postrzega jednakże język ze swojej własnej perspektywy, wynikającej ze specyficznych dla niej pojęć, odniesień i orientacji teoretycznych. Odmienne i dyspcyplinarnie specyficzne pytania, cele i perspektywy badawcze, które konstytuują językoznawstwo i glottodydaktykę, mogą prowadzić do pewnych odmienności czy rozbieżności w opisie języka jako przedmiotu badań obu dyscyplin. Owe mogą z jednej strony przyczyniać się do holistycznego, bardziej zróżnicowanego spojrzenia na język jako wspólny objekt zainteresowania oraz poszerzać granice naszego poznania naukowego. Z drugiej strony, będąc niejednokrotnie efektem redukcji, selekcji, uproszczenia czy trywializacji, prowadzą do oddalania się dyscyplin, skutkującym utratą wspólnych przedmiotów refleksji, a w dalszej perspektywie stagnacją poznawczą i nieinnowacyjnością w sferze działalności praktycznej. Celem projektu jest refleksja nad językiem i jego opisem na lekcji języka obcego, jak też próba wskazania potencjalnych źródeł niezgodności w językoznawczym i dydaktycznym opisie języka.

NAJWAŻNIEJSZE PUBLIKACJE:

• M. Pieklarz-Thien, Sprache als Forschungs- und Lehr/-Lerngegenstand. Eine Diskussion über die Divergenz zwischen der linguistischen und didaktischen Sprachauffassung und ihre Konsequenzen im germanistischen Deutschunterricht im Ausland, w: Deutsch als Fremdsprache. Zeitschrift zur Theorie und Praxis des Faches Deutsch als Fremdsprache” 2020, nr4, s. 219–231 [w druku].
• M. Pieklarz-Thien, „Sprechen Deutsche korrektes Deutsch?“ – Rekonstruktion der Lernerperspektive auf den mündlichen Sprachgebrauch deutscher Muttersprachler anhand einer Inhaltsanalyse eines Internet-Diskussionsforums, w: Die Lernenden in der Forschung zum Lehren und Lernen fremder Sprachen, red. M. Pieklarz-Thien, Sebastian Chudak, Frankfurt am Main 2020, s. 57–82 [w druku].